Contact
Veranderkleuren
De verborgen wereld achter een veranderstrategie
Het woord 'veranderen' is een containerbegrip. Als je op zoek gaat naar betekenissen kom je een scala aan begrippen tegen. Léon de Caluwé en Hans Vermaak maken onderscheid tussen:
1. de uitkomst van veranderingen;
2. het proces van veranderen;
3. strategieën, benaderingen en aanpakken van
verandering.
Zij constateren dat we gewend zijn onderscheid te maken tussen de uitkomst (1) en het proces (2) van veranderen, maar dat de verschillen tussen veranderstrategieën (3) veel minder algemeen bekend zijn. Terwijl er werelden van verschil liggen in de achterliggende veronderstellingen, opvattingen en overtuigingen.
In opleidingen voor managers en veranderaars ligt de nadruk vaak maar op enkele van de beschikbare strategieën. De impliciete norm is dan dat veranderen bij voorkeur een rationeel, analytisch proces zou moeten zijn en die eenzijdigheid versmalt je opties als veranderaar.
Het nut van een heldere blik op veranderen
Conceptuele helderheid is gewenst om de volgende redenen:
1. Minder 'taalvervuiling': eenduidige uitleg van
begrippen.
2. Meervoudig kijken: problemen vanuit
verschillende invalshoeken benaderen helpt bij
diagnose en betekenisgeving.
3. Weloverwogen kiezen: niet alle
veranderstrategieën werken in alle situaties.
4. Bewustwording: je eigen veronderstellingen
onderkennen. Waar ben je van? Wat kun je
aan?
Vijf veranderstrategieën
Na een uitgebreide analyse komen De Caluwé en Vermaak uit op vijf verschillende veranderstrategieën:
- Geeldrukdenken: gebaseerd op sociopolitieke
opvattingen over organisaties, waarbij
belangen, conflicten en macht een belangrijke rol
spelen.
- Blauwdrukdenken: gaat ervan uit dat
veranderingen rationeel kunnen worden
ontworpen en geïmplementeerd.
- Rooddrukdenken: vindt zijn oorsprong in de
klassieke Hawthorne-experimenten en de vraag
wat medewerkers motiveert. Een richting die je
terugvindt in het klassieke HRM / HRD denken
en in communicatiewetenschappen.
- Groendrukdenken: vindt zijn oorsprong in de
action learning-theorieën. Het heeft een grote
vlucht genomen in het gedachtegoed van de
lerende organisatie. Men haalt inspiratie uit de
pedagogiek, didactiek, onderwijskunde en
organisatiepsychologie.
- Witdrukdenken: is ontstaan als reactie op het
deterministisch, mechanische en lineaire wereld-
beeld. De chaostheorie draait om complexe
(organische) systemen met een beperkte
voorspelbaarheid. Een centraal begrip is
zelforganisatie.
Tik aan voor vergroting
